20 mei 2021

Wat is Bekkenfysiotherapie?

Huisartsen en specialisten worden regelmatig geconfronteerd met mannen, vrouwen en kinderen met klachten in het bekken(bodem)gebied. Naast medicamenteuze of chirurgische interventies is bekkenfysiotherapie één van de behandelmogelijkheden. Het is een bewezen effectieve therapie.

Indicaties

Je kunt verwijzen naar de bekkenfysiotherapeut bij de onderstaande indicaties:

  • Urine-incontinentie (stress-urgency-gemengd)
  • Verhoogde mictiefrequentie
  • Moeizaam kunnen plassen
  • Fecale incontinentie
  • Obstipatie
  • Prolapsen (descensus uteri, rectocèle, cystocèle)
  • Pijn in de onderbuik, t.p.v. de bekkenbodem, rond de anus of de geslachtsdelen
  • Prostatodynie
  • Seksuele problematiek zoals vaginisme, dyspareunie, erectiele dysfunctie
  • Pré- en postoperatieve klachten bij chirurgische interventies in het kleine bekken
  • Bekkenpijn en daaraan gerelateerde lage rugklachten door bijvoorbeeld zwangerschap en/of bevalling. 

Diagnostiek

Naast anamnese, analyse van mictielijsten, vezel- en vochtintake en lichamelijk onderzoek hebben bekkenfysiotherapeuten de mogelijkheden van:

  • Inwendig onderzoek van de bekkenbodem. De diagnostische meerwaarde hiervan is het inzichtelijk maken van de coördinatie, kracht en relaxatie van bekkenbodem.
  • Vaginale/anale myofeedback ter beoordeling van o.a. coördinatie en tonus:  
  • Rectale ballon: meten van sensibiliteit en aandranggevoel

Na het diagnostisch proces wordt de bekkenfysiotherapeutische diagnose gesteld, waarna aan de hand van de geformuleerde behandeldoelen in overleg met de patiënt een behandelplan wordt opgesteld. Evaluatie en zo nodig bijstelling van de behandeling vindt regelmatig plaats.

Wat zijn de behandelmogelijkheden

Nadat de bekkenfysiotherapeutische diagnose en behandeling is vastgesteld; heeft de bekkenfysiotherapeut de volgende behandelmogelijkheden:

  • Informatie en uitleg over het klachtenpatroon: op gebied van urologie, gynaecologie, gastro-enterologie en seksuologisch advies over:
    • Mictie- en defecatiehouding, -gedrag
    • Hygiëne
    • Voeding en vochtinname
    • Belasting/belastbaarheid
    • Eventuele ondersteunende hulpmiddelen
  • Oefentherapie
    • Bewust maken van bekkenbodemgevoel
    • Trainen van (coördinatie van) spieren van bekken, bekkenbodem, buik en lage rug
    • Mobiliseren/stabiliseren van bekken en lage rug 
  • Ondersteuning van de oefentherapie door:
    • Inwendige palpatie
    • Myofeedback. Meerwaarde van palpatie en myofeedback is het kunnen geven van optimale feedback over de uitgevoerde contractie en relaxatie.
    • Electrostimulatie
    • Vaginale ballon (bij vaginisme) 
  • Oefeningen om controle te (her)krijgen tijdens het vullen en het legen van blaas en rectum door:
    • Blaastraining
    • Rectale ballontraining

Opleiding en register

Bekkenfysiotherapie is sinds 2009 een erkende masteropleiding. Bekkenfysiotherapeuten zijn breed opgeleid, zowel therapeutisch als diagnostisch, op het gebied van:

  • Het urogenitaal systeem
  • Het gastro-intestinaal systeem
  • Het houding- en bewegingssysteem van lage rug, buik en bekken
  • Seksuele problematiek gerelateerd aan functiestoornissen in de bekkenbodem en de hierboven genoemde systemen
  • Obstetrie en zwangerschapsgerelateerde klachten

Bekkenfysiotherapeuten zijn geregistreerd in het deelregister bekkenfysiotherapie, onderdeel van Kwaliteitsregister Fysiotherapie NL.

Wetenschappelijke verantwoording

Waar mogelijk werkt de bekkenfysiotherapeut evidence based, dan wel consensus based.