Indicaties

• urine-incontinentie (stress-urgency-gemengd);
• verhoogde mictiefrequentie;
• fecale incontinentie;
• obstipatie;
• prolapsen (descensus uteri, cystocèle (voorwandverzakking), descensus uteri, rectocèle (achterwandverzakking), enterocèle;
• pijn in de onderbuik, in de bekkenbodem, rond de anus of de geslachtsdelen;
• prostatodynie;
• Chronic Pelvic Pain Syndroom (CPPS);
• seksuele problematiek zoals vaginisme, dyspareunie, erectiele dysfunctie;
• pré- en postoperatief bij chirurgische interventies in het kleine bekken;
• zwangerschapsgerelateerde bekken- en lage-rugpijn.

Diagnostiek

Naast anamnese, analyse van mictielijsten, reguleren van vezel- en vochtintake en lichamelijk onderzoek hebben bekkenfysiotherapeuten de mogelijkheden van:

• inwendig onderzoek van de bekkenbodem. De diagnostische meerwaarde hiervan is het inzichtelijk maken van de coördinatie, kracht en relaxatie van de bekkenbodem;
• intravaginale/-anale myofeedback ter beoordeling van o.a. coördinatie en tonus;
• rectale ballon: meten van sensibiliteit en aandranggevoel.

Na het diagnostisch proces stelt de bekkenfysiotherapeut de bekkenfysiotherapeutische diagnose, waarna aan de hand van de geformuleerde behandeldoelen in overleg met de patiënt een behandelplan wordt opgesteld. Evaluatie en zo nodig bijstelling van de behandeling vindt regelmatig plaats. Voor de analyse van het effect van de behandeling wordt vaak gebruikgemaakt van gevalideerde vragenlijsten.

Behandelmogelijkheden

• informatie en uitleg met betrekking tot het klachtenpatroon;
• advies over:
  • mictie- en defecatiehouding, -gedrag
  • voeding- en vochtintake
  • belasting/belastbaarheid
  • eventuele ondersteunende hulpmiddelen;
• oefentherapie:
  • bewust maken van bekkenbodemgevoel
  • trainen van spieren van bekken, bekkenbodem, buik en lage rug
  • mobiliseren/stabiliseren van bekken en lage rug -
  • ontspanningstechnieken
  • functionele oefeningen;
•  ondersteuning van de oefentherapie door:
  • inwendige palpatie
  • myofeedback; meerwaarde van palpatie en myofeedback is het kunnen geven van optimale feedback over de uitgevoerde contractie en relaxatie
  • elektrostimulatie
  • vaginale ballon (bij vaginisme)
  • pelotten (dilatatie);
• oefeningen om controle te (her)krijgen tijdens het vullen en het legen van blaas en rectum door:
  • blaastraining
  • rectale ballontraining.

Consult

Om te bepalen of er een indicatie is voor bekkenfysiotherapeutische behandeling, kunt u de patiënt gebruik laten maken van het fysiotherapeutisch consult. Na een bekkenfysiotherapeutisch onderzoek ontvangt u een schriftelijk verslag met onderzoeks resultaten. De beslissing over het verdere beleid ligt bij u.

Direct toegankelijk

Voor een bezoek aan de bekkenfysiotherapeut heeft een patiënt geen verwijzing van huisarts of specialist nodig. Op de website www.defysiotherapeut.com staan geregistreerde bekkenfysiotherapeuten. Komt een patiënt naar de bekkenfysiotherapeut zonder tussenkomst van huisarts of specialist, dan doet de bekkenfysiotherapeut eerst een screening.

Als de patiënt op de goede plek is, dan volgen intake en behandeling. Patiënten die eerst naar de huisarts of specialist gaan, kunnen daar verwezen worden naar de bekkenfysiotherapeut. In dat geval is wel een verwijzing nodig. Voor de vergoeding van bekkenfysiotherapie bij urine-incontinentie vanuit de basisverzekering is bij sommige zorgverzekeraars een verwijzing nodig. 

Opleiding en register

De geregistreerde bekkenfysiotherapeut heeft na een vierjarige opleiding fysiotherapie een driejarige Masteropleiding gevolgd. De bekkenfysiotherapeut staat geregistreerd in het Centraal Kwaliteitsregister (CKR) van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) of in het deelregister bekkenfysiotherapie van de Stichting Keurmerk Fysiotherapie (SKF). Bekkenfysiotherapie is een erkende post-hbo-opleiding. Bekkenfysiotherapeuten zijn breed opgeleid, zowel therapeutisch als diagnostisch, op het gebied van:

• het urogenitaal systeem;
• het gastro-intestinaal systeem;
• het houding- en bewegingssysteem van lage rug, buik en bekken;
• seksuele problematiek gerelateerd aan functiestoornissen in de bekkenbodem en de hierboven genoemde systemen;
• obstetrie en zwangerschapsgerelateerde klachten.

Wetenschappelijke verantwoording

Waar mogelijk werkt de bekkenfysiotherapeut evidence based, dan wel consensus based. Wetenschappelijk geschoolde bekkenfysiotherapeuten hebben de mastergraad Master of Specialized Physical Therapy (MSPT) of Master of Science (Msc).

Adressen bekkenfysiotherapeuten

Bekkenfysiotherapeuten zijn te vinden in het Register bekkenfysiotherapie, onderdeel van het Centraal Kwaliteitsregister Fysiotherapie: www.defysiotherapeut.com