Doel

De OAB-q SF screent en evalueert de ervaren hinder van specifieke blaasklachten in de afgelopen vier weken. De OAB-q wordt steeds vaker gebruikt om de effectiviteit van de behandeling te evalueren van een overactieve blaas. (Kontogiannis et al., 2021; Blanker et al., 2019) De korte vorm, de OAB-Q SF, heeft het voordeel dat er minder tijd nodig is om de vragenlijst in te vullen.

Afnameprocedure (Coyne et al., 2015; Groenendijk et al., 2019)

De OAB-q SF bevat 19 vragen: zes vragen betreffende de ervaren symptoomlast en 13 vragen betreffende de gezondheid‐gerelateerde kwaliteit van leven (HRQOL). Elke vraag wordt beoordeeld op een 6-punts Likertschaal, voor de symptoomlastschaal variërend van 0 (helemaal niet) tot 6 (heel veel) en voor de HRQOL van 0 (nooit) tot 6 (altijd).

De twee subschalen worden afzonderlijk opgeteld en omgezet in scores variërend van 0 tot 100. Een hogere score op de symptoomlast-schaal geeft meer ervaren klachten aan.

Een hogere score op de HRQOL-schaal geeft een betere HRQOL aan. Ze zijn omgekeerd evenredig naar elkaar. Deze twee scores zijn altijd afzonderlijk vermeld. De OAB‐q SF heeft geen totaalscore van beide vragenlijsten samen.

Psychometrische eigenschappen (Coyne et al., 2015, Groenendijk et al., 2019)

Nederlands onderzoek, van Groenendijk et al. (2019), heeft de OAB-q SF vertaald en de psychometrische eigenschappen onderzocht bij 52 volwassen Nederlandstalige patiënten met een OAB en een controlegroep van 51 Nederlandstalige volwassenen:

• De inhoudsvaliditeit (content validity) is voldoende: patiënten vinden de OAB-q SF begrijpelijk, duidelijk en makkelijk in te vullen.
• De interne consistentie van de vragenlijst is uitstekend in de patiëntengroep: subschaal symptoomlast (Cronbach's α-scores 0,84 (test) en 0,87 (hertest)) en subschaal HRQOL (Cronbach’s α-scores 0,88 (test) en 0,91 (hertest)). Dus de onderlinge samenhang van de vragen is uitstekend.
• De reproduceerbaarheid was goed met intraclass correlatiecoëfficiënten (ICC’s) hoger dan 0,70 voor de twee subschalen van de OAB-q SF. Dat betekent dat als dezelfde vragenlijst door een andere therapeut wordt afgenomen er dezelfde uitkomst verwacht kan worden.
• Een goede constructvaliditeit is aangetoond met significant hogere scores van de OAB‐q SF-score bij de patiënten vergeleken met de controlegroep.

Aangezien veel mannen met LUTS-klachten en overactieve blaas in de eerste lijn worden behandeld, is het minimale belangrijke verschil (‘minimal important difference’, MID) een belangrijke waarde om de uitkomsten van de vragenlijst evaluatief te interpreteren.

De MID van de Nederlandse OAB-q SF is 11 punten. Dit is onderzocht in de Nederlandse eerste lijn bij 165 mannelijke patiënten die worden behandeld voor symptomen van de lagere urinewegen (met ongecompliceerde LUTS-klachten). (Blanker et al., 2019) Een afname van minimaal 11 punten van de OAB-q SF is een waardevolle afname, de patiënt ervaart dan ook daadwerkelijk minder klachten in het dagelijks leven.

De Nederlandse OAB‐q SF is een betrouwbaar en valide meetinstrument om de ervaren symptoomlast en de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven bij patiënten met OAB te evalueren. (Groenendijk et al., 2019 ; Blanker et al., 2019)

Link

1. Blanker, M.H., Alma, H.J., Devji, T.S., Roelofs, M., Steffens, M.G., Worp, H. van der. (2019) Determining the minimal important differences in the International Prostate Symptom Score and Overactive Bladder Questionnaire: results from an observational cohort study in Dutch primary care. BMJ Open 2019;9. DOI: 10.1136/bmjopen-2019-032795.

2. Coyne K.S., Thompson, C.L., Lai, J-S., Sexton, C.C. (2015) An Overactive Bladder Symptom and Health-Related Quality of Life Short-Form: Validation of the OAB-q SF. Neurourology and Urodynamics 34:255–263. DOI 10.1002/nau.22559.

3. Groenendijk, I.SM, Scheepe, J.R., Noordhoff, T.C., Blok, B.F.M. (2019) The validation of the Dutch OAB‐q SF: An overactive bladder symptom bother and health‐related quality of life short‐form questionnaire. Neurourology and Urodynamics. 2019;1-8. DOI: 10.1002/nau.24074.

4. Kontogiannis, S., Athanasopoulos, A., Tsagkarakis, M., Kontodimopoulos, N. (2021) Psychometric evaluation of the Overactive Bladder Questionnaire (OAB-q) for measuring quality of life and clinical implications in Greek patients with overactive bladder. The International Urogynecological Association. DOI: 10.1007/s00192-021-04991-9.